De zichtbaarheid van de (literair) vertaler

Morgen en overmorgen worden de Literaire Vertaaldagen voor de veertiende keer gehouden. Het thema van dit jaar is ‘Schaduw of schijnwerper - de zichtbaarheid van de vertaler’. Een zeer actueel thema, want het Nederlands Letterenfonds en de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen proberen middels verschillende initiatieven de literair vertaler meer zichtbaarheid te geven. Niet geheel onbelangrijk, want de vertaler is over het algemeen onopvallend, onbekend en wellicht ook onbemind.

Hoe erg is dat nu eigenlijk? Moet een vertaler wel in de schijnwerpers staan? Moet de naam van de vertaler op het omslag van het werk verschijnen? Zijn veel literair vertalers niet gewoon hardwerkende taalkunstenaars die eenzaam op een zolderkamertje spelen met woorden om ervoor te zorgen dat de mooiste buitenlandse literatuur ook het Nederlandse publiek bereikt? Ik weet het niet. Wel weet ik dat vertalers vaak niet de waardering krijgen die ze verdienen, en dan doel ik niet alleen op de financiële beloning voor hun werk. Hoe vaak wordt de naam van de vertaler achterwege gelaten bij een recensie van een roman? Die moet het doen met vage opmerkingen over een prettig leesbare, vloeiende of poëtische stijl, die toch vooral ook aan de vertaler te danken is, zo zie ik het althans.

Persoonlijk heb ik niets te klagen. Ik werk voor een fijne uitgeverij, die mij en mijn covertaalster prachtige titels laat vertalen en netjes volgens de zwaarbevochten modelcontracten werkt. We krijgen waardering en soms mooie complimenten voor ons werk. Natuurlijk spelen ook uitgeverijen een rol in het verbeteren van de zichtbaarheid van de vertaler, maar kunnen wij daar in deze moderne tijd van internet en social media zelf niet ook heel veel in betekenen? Ik heb een website om mensen te informeren over mijn werkzaamheden, en dit blog om af en toe wat meer te kunnen vertellen over de dingen waarmee ik bezig ben. Ik gebruik het zakelijke netwerk LinkedIn en ben actief op Facebook, waar je heel eenvoudig een professionele pagina kunt aanmaken om zo werkgerelateerde informatie te delen en gratis reclame te maken. Ik gebruik Twitter, een uitermate toegankelijk en laagdrempelig medium, om contact te houden met collega-vertalers en (potentiële) opdrachtgevers. Ik bezoek symposia, workshops en andere bijeenkomsten. Volgens mij is het nog nooit zo gemakkelijk geweest om jezelf als vertaler een beetje in de schijnwerpers te zetten!

Volg mij ook op Twitter en Facebook!