Internationale Vertalersdag

Het is vandaag de naamdag van Sint-Hiëronymus, de beschermheilige van de vertalers. En daarmee is het dus ook meteen Internationale Vertalersdag. Een mooie dag om vertalers in het zonnetje te zetten, want dat ons werk allesbehalve overbodig is, bewijst Google Translate zelf keer op keer. Happy International Translation Day!

Zwangere zzp'er

Had ik jullie al verteld dat ik zwanger ben? Nee? Nou, ik ben dus zwanger. Bijna 34 weken inmiddels, dus het begint aardig spannend te worden. Officieel werk ik nog een week of twee, en dan ga ik met verlof. Zelfs dat kan tegenwoordig, als zzp’er. Maar een zzp’er zou geen zzp’er zijn als dat verlof niet eigenlijk een wassen neus is. Als er niet toch nog even een opdrachtje wordt aangenomen (in mijn geval een boekvertaling... help!). Als anderhalve maand ineens veel te kort lijkt om alle dingen te doen die nog gedaan moeten worden voordat we met z’n drietjes zijn, want door de deadline van een boekvertaling en andere (werk)beslommeringen heeft mijn nestdrang zich nogal lang koest moeten houden. Dus behalve dat ik nu aan een nieuwe boekvertaling ben begonnen, mijn administratie op orde moet brengen en een aantal andere dingen wil afronden, word ik momenteel nogal in beslag genomen door rompertjes, babykamers, jongensnamen, kinderdagverblijven en zwangerschapsyoga.

En na mijn verlof? Dan ga ik in principe parttime werken. Ik ben benieuwd hoe ik het ga vinden om ondernemer en moeder te zijn.

De Nacht van de Napolitaanse Pizza bij BIRD in Rotterdam

Pizza, pizza en nog eens pizza. Maar wel de Napolitaanse variant! Havenstad Napels heeft namelijk een behoorlijke reputatie opgebouwd als het gaat om deze Italiaanse traditie. Een traditie die BIRD tijdens De nacht van de Napolitaanse Pizza uitgebreid viert.

Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling van het boek Bloem water gist zout passie bij uitgeverij Italiëplein. Voor BIRD de aanleiding om een eerbetoon te brengen aan de Napolitaanse pizza. En natuurlijk doen we dat in stijl met de Napolitaanse pizzaiolo Giovanni Improta van de befaamde Pizzeria al 22. Speciaal voor deze gelegenheid komt hij over uit Italië om de houtoven in BIRD op te stoken en de perfecte Napolitaanse pizza te serveren.

Het Italiaanse muziekduo Duo Colore, bestaande uit Piero Bianculli en Simone Cesarini, maakt het feest compleet! Dus neem plaats aan onze lange tafels voor een nacht vol goede wijn, muziek, Italiaanse hapjes en natuurlijk pizza.*

*Tickets zijn incl. pizza, hapjes, live-muziek & afterparty (€ 30,-/€ 35,-) of incl. pizza, hapjes, live-muziek, afterparty & Bloem water gist zout passie (€60,-)

A presto!

BIRD Raampoortstraat 26, 3032 AH Rotterdam

Rapporteren

Jazz Club

---

010 737 1154

info@bird-rotterdam.nl

Routebeschrijving

Literair vertalen: wat komt er allemaal bij kijken?

Ik wil jullie graag herinneren aan het webinar dat  ik samen met Miriam Bunnik ga geven over literair vertalen. Let op: het webinar is verplaatst naar donderdag 24 september 2015 om 9.30 uur. 

Literair vertalen: wat komt er allemaal bij kijken?

Literair vertalen is een vak apart. Veel vertalers hebben de ambitie om ooit een roman te vertalen. Maar wat komt daar allemaal bij kijken? Hoe kom je in het vak terecht? Welke opleidingen, beroepsverenigingen en ondersteunende instanties zijn er? Welke specifieke vaardigheden heb je nodig? Hoe werk je met meerdere vertalers aan een boek? Tijdens dit taaloverstijgende webinar delen wij onze ervaring als literair vertaalduo.

Schrijf je nu in via de website van KTV Kennisnet!

Bloem, water, gist, zout, en heel veel passie

Onlangs verscheen Bloem, water, gist, zout, passie - Recepten voor authentieke Napolitaanse pizza, dat Miriam en ik voor italieplein hebben vertaald. Het was de eerste keer dat wij een kookboek vertaalden, maar eigenlijk is het veel meer dan een kookboek. Naast de 65 authentieke pizzarecepten is het vooral een bijbel voor wie alles wil weten van de geschiedenis en de traditie van dit Napolitaanse gerecht. Het water loopt je geregeld in de mond, en de prachtige foto's maken het bovendien tot een lust voor het oog.
Afgelopen week hebben we bij SOTTO in Amsterdam de experts aan het werk gezien. Ter promotie van dit mooie boek mochten culinair journalisten zelf eens proberen een pizza te bakken volgens Napolitaans recept. Hieronder een impressie van deze leerzame - en lekkere! - dag.

Wil je het boek bestellen? Het is exclusief verkrijgbaar bij italieplein via deze link: bestel 'bloem water gist zout passie'

Terug in de tijd als tolk

Er zijn van die plekken waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Je waant je in een andere wereld, in een oude film met mannen die strak in het pak zitten, het haar in een scheiding en een mooie krul in de snor. Die wekelijks naar de barbier gaan om lekker geschoren te worden, gewoon ouderwets met een mes. De New York Barbershop in Rotterdam is zo’n plek. Gelegen in het beroemde Hotel New York, vanwaar vroeger de landverhuizers met de Holland Amerika Lijn naar het beloofde land vertrokken, spat de geschiedenis ervan af. En vorige week mocht ik drie dagen tolken op deze bijzondere plek, omdat Robert Lagerman – vierde generatie barbier en huidig eigenaar van de Barbershop – een driedaagse workshop hield voor een twintigtal Italiaanse kappers.

Je bent als tolk nooit uitgeleerd, dat bleek maar weer. Natuurlijk heb ik me ook op deze opdracht goed voorbereid, en toen ik daags voor de workshop Robert in onvervalst Rotterdams en met aanstekelijk enthousiasme hoorde praten over zijn vak wist ik meteen dat het drie interessante dagen zouden worden. Robert vertelde me dat hij schittert in een reclamecampagne van Proraso, een Italiaans merk van scheerproducten, omdat de over het algemeen traditionalistische Italianen - na een mislukte poging het merk te moderniseren – de ruim honderdjarige traditie van deze Rotterdamse barbiers als boegbeeld wilden gebruiken voor het merk. Hij vertelde me over gevoel, sfeer, beleving: drie kernwoorden die zijn zaak het best samenvatten. De scheerbeurt of knippartij wordt bijna gezien als een extraatje, want de klanten komen voornamelijk voor de ervaring. Er wordt dan ook alleen goede koffie of bier geschonken, en er klinkt steevast rustige jazzmuziek uit de boxen.

De eerste dag was de Barbershop gewoon open en mochten de Italiaanse kappers in kleine groepjes meekijken terwijl de barbiers hun werk deden. Algauw waren de Italianen net zo onder de indruk als ik: deze mensen verstaan hun vak, en oefenen het met veel schwung en bevlogenheid uit. Keurig rechtop, met een hand op de rug, verwennen zij hun klanten met een echte ‘Italian shave’, of creëren zij met een grove barbiersschaar en tondeuse de strakste kapsels. Een paar Italianen neemt zelf plaats in de stoel om met zo’n signature haircut huiswaarts te kunnen keren.
Op dag twee stond ik als tolk op een heus podium. Best spannend, want tijd om na te denken of aantekeningen te maken is er dan echt niet. Robert vertelde honderduit over de geschiedenis van de shop, over waarom hun zaak zo succesvol is en waar je als barbier aan moet voldoen. Daarna vertoonden Ivan, Jason, Pascal en de hoogzwangere Erika hun kunsten op het podium. De Italianen stonden er letterlijk met hun neus (en hun smartphones) bovenop.

Op de derde en laatste dag mochten de Italianen zelf aan het werk. Tientallen haar- en baardmodellen hadden zich aangemeld om zich door de Italiaanse kappers onder handen te laten nemen, onder de deskundige begeleiding van de Rotterdamse barbiers natuurlijk. Trots als een pauw poseerden de Italianen na afloop met hun modellen, en met hun officiële New York Barbershop-certificaat. En al even ‘groos’, Rotterdams voor trots, was Roberts vader, die hoewel hij officieel met pensioen is nog bijna dagelijks in ‘zijn’ zaak te vinden is.

Ik geniet nog steeds na van deze mooie opdracht, waarvan ik ontzettend veel heb geleerd, maar waarvan ik vooral erg heb genoten dankzij de mooie mensen van de Barbershop. Een prachtig stukje Rotterdamse geschiedenis. Grazie a tutti!   

Vers van de pers: Het kwaad vergeet niet

Onlangs verscheen het derde en laatste deel van Roberto Costantini's trilogie van het kwaad: Het kwaad vergeet niet. 

Rome, zomer 2011. Voor de kust van Civitavecchia worden op een schip de lichamen gevonden van een vrouw en haar dochtertje. Wat op zelfmoord lijkt, blijkt algauw moord te zijn. Commissaris Michele Balistreri - aan het eind van zijn loopbaan weggezakt in totale lethargie en onverschilligheid - wil aanvankelijk niets weten van een onderzoek. Maar door deze zaak komt hij opnieuw in aanraking met mensen die in het verleden een belangrijke rol hebben gespeeld in zijn leven. Het leidt tot een spannende zoektocht naar de waarheid - niet alleen in de zaak van de vermoorde vrouw en haar dochter, maar vooral ook in die ene kwestie die zijn leven volledig heeft bepaald: de dood van zijn moeder Italia. Balistreri moet de confrontatie aangaan met zijn verleden, dat nooit echt begraven is. Want het kwaad vergeet niet, wat alleen al blijkt uit de schokkende en verrassende ontknoping van deze trilogie.

‘Vergeet de Millennium-trilogie. In vergelijking met Roberto Costantini schreef Stieg Larsson saaie detectiveverhaaltjes.’ – Knack



Roberto Costantini. Het kwaad vergeet niet

Oorspronkelijke titel: Il male non dimentica

Uit het Italiaans vertaald door: Miriam Bunnik & Mara Schepers

368 pagina's

ISBN 9789028426122

prijs € 19,95

Italiaanse avond op Volksuniversiteit Utrecht

Conosci bene l'Italia? Hoe goed ken jij Italië? 

Op 19 mei a.s. organiseren mijn collega's en ik weer een gezellige (en leerzame!) Italiaanse avond op de Volksuniversiteit Utrecht voor onze cursisten (plus introducé). Met een leuke quiz om je Italiëkennis te testen onder het genot van een Italiaans hapje en drankje.

Kaartjes kosten 6 euro, meld je gauw aan!

Vertalen is geen bijbaan

Gezien op het net:

Geld verdienen met vertalen

Geld verdienen met vertalen is een leuke bijbaan. Als vertaler kun je een aardig bedrag verdienen, ook als je niet professioneel vertaald. Als beëdigd vertaler verdien je natuurlijk aanzienlijk meer. Mogelijkheden zijn er voldoende. Bijvoorbeeld freelance vertaalwerk op via een website.

(http://schrijfenverdien.blogspot.nl/2012/10/geld-verdienen-met-vertalen.html)

Vertalen is een vak. Hoe vaak moet dat nog worden gezegd? Een vertaler is een hoogopgeleide professional, die zijn bron- en doeltaal tot in de puntjes beheerst en rekening houdt met de culturele aspecten van een tekst. Een goede vertaler weet dat er wezenlijke verschillen zijn tussen – in mijn geval – het Italiaans en het Nederlands en dat daarmee rekening moet worden gehouden in de vertaling. Wat in het Nederlands een pakkende slogan is, werkt mogelijk in het Italiaans juist helemaal niet. Een vertaler kijkt dus ook kritisch naar de stijl en de toon van een tekst, om de boodschap van die tekst zo nauwkeurig mogelijk te kunnen weergeven in de doeltaal. Iets wat Google Translate echt niet kan, dat lijkt me duidelijk, maar wat ook ongeschoolde ‘vertalers’, mensen die wel een aardig woordje Engels, Frans of Duits spreken, niet beheersen.

Als ik dan advertenties tegenkom zoals die hierboven gaan mijn nekharen overeind staan, zeker als er ook nog zo’n dikke dt-fout in staat. Bovendien staat er een pertinente onwaarheid in, namelijk dat je als beëdigd vertaler ‘natuurlijk’ meer verdient. Een beëdigd vertaler is een vertaler die in het Register Beëdigde Tolken en Vertalers staat en zo bij wet gerechtigd is om vertalingen te maken waarvoor een beëdiging nodig is, zoals juridische stukken of officiële documenten als geboorteaktes en diploma’s. Dit zegt dus helemaal niets over de vergoeding die hij/zij daarvoor krijgt.

Dit is nog zo’n mooie:

Een leuke manier om geld te verdienen is het vertalen van teksten. Professioneel is dit erg moeilijk, aangezien je diploma's en dergelijke moet hebben. Maar als bijbaantje is het goed te doen en erg makkelijk. Je vertaalt teksten naar Frans, Duits of Engels en krijgt hier geld voor!

(http://muyinfo.blogspot.nl/2011/12/geld-verdienen-met-het-vertalen-van.html)

Waarom zou vertalen als bijbaantje prima te doen zijn, als het professioneel zo moeilijk is? Ja, een echte vertaler heeft inderdaad een (ver)taaldiploma, omdat hij zijn vak moet verstaan. Zolang dat bewustzijn er bij bedrijven – onze klanten – niet is, en zij liever in zee gaan met een student die voor een tientje per uur hun website wel even vertaalt, zullen we slechte vertalingen blijven tegenkomen. Gelukkig kunnen we daar af en toe smakelijk om lachen – al is het natuurlijk eigenlijk om te huilen.

Webinar literair vertalen

Op 13 oktober 2015 geef ik samen met Miriam Bunnik een webinar over literair vertalen. 

Literair vertalen: wat komt er allemaal bij kijken?

Literair vertalen is een vak apart. Veel vertalers hebben de ambitie om ooit een roman te vertalen. Maar wat komt daar allemaal bij kijken? Hoe kom je in het vak terecht? Welke opleidingen, beroepsverenigingen en ondersteunende instanties zijn er? Welke specifieke vaardigheden heb je nodig? Hoe werk je met meerdere vertalers aan een boek? Tijdens dit taaloverstijgende webinar delen wij onze ervaring als literair vertaalduo.

Schrijf je nu in via de website van KTV Kennisnet!

#lovemyjob

Ik schreef al eens over mijn dilemma’s als zzp’er. Over hoe moeilijk het soms is om werk en privé gescheiden te houden, vooral als je werk is ontstaan uit een grote liefde, en dus sterk verbonden is met je privéleven. Over hoe ik in 2008 besloot voor mezelf te beginnen, zodat ik elke dag met Italië en het Italiaans bezig kon zijn en alleen maar leuke dingen hoefde te doen.

En nu, in 2015, is het zover. Jaren van hard werken, jezelf bewijzen en netwerk opbouwen beginnen hun vruchten af te werpen. Het is begin februari en mijn agenda zit eigenlijk tot 1 augustus al vol. De eerste boekvertaling van dit jaar is ingeleverd en ik ga meteen door met een spannend nieuw project, waarover later zeker meer zal verschijnen op dit weblog. Het heeft iets te maken met de Italiaanse keuken, en ik zit regelmatig watertandend achter mijn computer tijdens het vertalen. Ook daarna hoef ik me niet te vervelen, want de uitgever heeft ons al een nieuw boek ter vertaling aangeboden. Na drie delen politiethriller van Costantini mogen we onze tanden weer eens in een echt literair werk zetten, en daar hebben we natuurlijk heel veel zin in. Er staat al een leuke tolkopdracht van drie dagen in mijn agenda voor mei, een stoomcursus Italiaans met een dame die voor haar werk vaak naar Italië zal gaan en natuurlijk de altijd inspirerende lessen aan de Volksuniversiteit Utrecht. En de gaatjes vul ik met alle plezier op met andere leuke vertaal-, tolk- en redactieklussen.

Waar 2014 zakelijk gezien een wat minder goed jaar was, lijkt 2015 dus geweldig te worden. Kom maar op, ik ben er klaar voor!  #lovemyjob 

    

Slechte brontekst, slechte vertaling?

Dat vertalen niet zomaar het omzetten van woorden van de ene in de andere taal is, weten we natuurlijk. Een vertaler moet rekening houden met de stijl van een tekst, de culturele achtergrond van de lezer en taalspecifieke kenmerken. Als vertaler ben je soms dus aan het herschrijven, omdat een bepaalde tekst in het Nederlands de boodschap perfect overbrengt, terwijl je in het Italiaans de plank volledig zou misslaan. Een vertaler is daarom ook een zeer kritische lezer. Voordat ik aan een vertaling begin, analyseer ik een tekst altijd. Daarbij kijk ik naar het doel van de tekst, de beoogde lezer en de stijl, en aan de hand van die analyse kies ik voor een bepaalde vertaalstrategie. De ene keer blijf ik wat dichter bij de brontekst dan de andere keer, en soms kom ik tot de conclusie dat de brontekst simpelweg slecht is.

En dan? Dat is een pittig vertalersdilemma en de meningen lopen dan ook uiteen. De een zegt: slechte brontekst, slechte vertaling, terwijl de ander vindt dat je best hier en daar wat mag veranderen om de doeltekst beter te maken. Vooral in het geval van boekvertalingen is dit soms een groot probleem. Natuurlijk zijn niet alle romans even goed geschreven, maar de uitgever wil vanzelfsprekend wel dat er voor het Nederlands publiek een prettig leesbaar boek ontstaat. Juist omdat ik als vertaler een boek zo goed lees, haal ik er met enige regelmaat fouten uit. Een personage dat eerst groene en daarna donkere ogen heeft. Fouten in de tijdlijn, of historische fouten. Zo werd er ooit in een boek dat wij vertaalden gesproken over de klok op de Eiffeltoren die aftelde naar het jaar 2000. Alleen speelde het verhaal in 1989, en toen hing die klok er natuurlijk nog niet. Een bepaald uitzicht over Rome kan ik op basis van mijn kennis van die stad nog controleren, maar hoe zit het als een boek in Tripoli speelt? Moet je als vertaler alles controleren wat de auteur heeft geschreven? En als bepaalde dingen niet blijken te kloppen, moet je die dan verbeteren? Wat als de auteur het bewust heeft gedaan? Dagelijkse kost voor een vertaler.

Andere vertalers pakken het wellicht anders aan, maar ik kies er vaak voor om met mijn opdrachtgever (de uitgever) te overleggen. En in sommige gevallen moet je de Italiaanse uitgeverij of de schrijver erbij betrekken. Slechte brontekst, slechte vertaling? Nee, liever niet, maar soms heeft dat heel wat voeten in de aarde.

Gelukkig Nieuwjaar! Buon Anno Nuovo!

Na een heerlijk weekje in de Franse sneeuw begint het nieuwe jaar vandaag voor mij ook op werkgebied. Natuurlijk allereerst mijn beste wensen voor 2015! Dat het maar een jaar vol mooie boeken. boekvertalingen, tolkopdrachten en andere leuke projecten mag worden. Er staat al het een en ander op stapel. Deze maand leggen Miriam en ik de laatste hand aan het laatste deel van Costantini’s trilogie van het kwaad en dat zal in april in de winkels liggen. Eind maart ga ik naar mijn geliefde Rome, en dan begin mei weer voor een seminar voor docenten Italiaans. Een aantal mooie projecten die zo goed als zeker doorgaan, andere die nog onzeker zijn. Ik ben benieuwd wat 2015 mij nog meer gaat brengen!