Fijne feestdagen! Buone feste!

 

 

Bedankt voor de prettige samenwerking in 2012. Ik wens jullie allemaal heel fijne feestdagen en een succesvol 2013!

Vi ringrazio per la piacevole collaborazione nel 2012. Buon Natale e i miei migliori auguri per un 2013 pieno di successi!
 

Italiaanse culinaire kersttradities

      

Italianen zijn fijnproevers en houden van tradities, vooral voor belangrijke gelegenheden als Kerstmis. Vroeger bestond, met name in Noord-Italië, het kerstavonddiner nagenoeg niet; men vastte de hele dag en nam pas op de ochtend van 25 december een kopje bouillon. De echte kerstlunch begon dan rond vijf uur ’s middags en duurde vaak tot diep in de nacht. In het Zuiden, daarentegen, werd op kerstavond een rijker en smakelijker diner verorberd: eerst een minestrone met groenten en peulvruchten, en vervolgens vis, vaak paling. Nog steeds wordt op kerstavond in Italië vooral vis gegeten.
 

De typische kerstgerechten- en tradities verschilden (en verschillen) natuurlijk per regio. In de Abruzzen, bijvoorbeeld, werd het als een goed voorteken beschouwd om negen verschillende spijzen te eten, ter herinnering aan de zwangerschap van de Heilige Maagd. Rond Pavia dacht men dat het ongeluk bracht om appels te eten, het symbool van de oorspronkelijke zonde. Op het Toscaanse platteland namen de (huis)dieren ook deel aan het kerstdiner, en dat gebeurt nog steeds in sommige dorpen: een oud volksgeloof vertelt immers dat dieren die nacht kunnen praten met God, en hem wellicht kunnen vertellen over het gedrag van hun baasjes. In Modena en omgeving bleef de tafel de hele nacht feestelijk gedekt, zodat de geesten van de overledenen zich om de tafel konden verzamelen. In Mantova wordt het brood van de kerstmaaltijd als een relikwie bewaard, omdat het niet zou beschimmelen. Laurierblaadjes die in Ligurië worden geplukt op kerstochtend blijven maandenlang groen en vers.

 

Eerste kerstdag staat bijna overal in Italië in het teken van vlees, en dan met name cappone, kapoen, en de bouillon die daarvan wordt getrokken, waar de Genovesi natalini (gladde, puntige pasta, zo’n 20 cm lang) aan toevoegen, terwijl in Emilia-Romagna anolini (gevulde pasta) worden gebruikt. Kapoen wordt traditioneel gekookt en geserveerd met mostarda, gekonfijte vruchten in een soort vinaigrette. Degene die tijdens het eten het touwtje vindt waarmee de gevulde kapoen vastgebonden is, krijgt veel geluk in het nieuwe jaar. In veel regio’s eet men kalkoen, die geroosterd wordt en op verschillende manieren gevuld kan worden. In Lazio kiest men vaak voor porchetta, speenvarken. Verder: allerlei soorten groente; fruit, zowel vers als gedroogd; kazen en vooral veel zoetigheden. Zoetigheden op basis van meel, die verwant zijn aan brood: niet voor niets betekent het Hebreeuwse Bethlehem “huis van het brood”, de geboorteplek van Jezus die van het brood zijn belangrijkste symbool maakte. Om die reden vind je pandolce in Genua, pangiallo in Ferrara, panvisco in Bari, panforte in Siena, panettone in Milaan, pancertosino in Bologna en pandoro in Verona.

 

En met meel worden nog vele andere heerlijkheden gemaakt, zoals de pittule, een soort beignets, in de Salento die op verschillende manieren gevuld kunnen worden: met vis (sardines), met olijven of alla pizzaiola, met bloemkool of met garnalen. In Puglia geniet men ook van de taralli ‘nnasparati, ringvormige koekjes bedekt met glazuur.

 

Met Kerstmis gooit niemand iets weg. In Modena en Mantova wordt geloofd dat de restjes van het kerstavonddiner over bijzondere eigenschappen beschikken: met boter en olie kunnen snij- en schaafwonden worden behandeld, wijn geneest de wonden op de ruggen van lastdieren en de overgebleven wijn wordt bij de wijnranken gegooid, omdat een dergelijke ‘doop’ voor extra veel druiven zal zorgen. Kuikentjes krijgen broodkruimels zodat ze sterk en gezond worden, en beschermd zijn tegen hongerige roofdieren. Kaarsenwas geneest verstuikingen en kneuzingen. Azijn wordt gebruikt om anjers te besprenkelen, zodat ze bontgekleurde bloemblaadjes krijgen. Als de pitten van appels en peren met Kerstmis worden geplant, zullen ze vast en zeker wortel schieten.

 

Se non è vero, è ben trovato. Italië zit vol verhalen en de Italianen houden van tradities. Buon Natale!

De zichtbaarheid van de (literair) vertaler

Morgen en overmorgen worden de Literaire Vertaaldagen voor de veertiende keer gehouden. Het thema van dit jaar is ‘Schaduw of schijnwerper - de zichtbaarheid van de vertaler’. Een zeer actueel thema, want het Nederlands Letterenfonds en de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen proberen middels verschillende initiatieven de literair vertaler meer zichtbaarheid te geven. Niet geheel onbelangrijk, want de vertaler is over het algemeen onopvallend, onbekend en wellicht ook onbemind.

Hoe erg is dat nu eigenlijk? Moet een vertaler wel in de schijnwerpers staan? Moet de naam van de vertaler op het omslag van het werk verschijnen? Zijn veel literair vertalers niet gewoon hardwerkende taalkunstenaars die eenzaam op een zolderkamertje spelen met woorden om ervoor te zorgen dat de mooiste buitenlandse literatuur ook het Nederlandse publiek bereikt? Ik weet het niet. Wel weet ik dat vertalers vaak niet de waardering krijgen die ze verdienen, en dan doel ik niet alleen op de financiële beloning voor hun werk. Hoe vaak wordt de naam van de vertaler achterwege gelaten bij een recensie van een roman? Die moet het doen met vage opmerkingen over een prettig leesbare, vloeiende of poëtische stijl, die toch vooral ook aan de vertaler te danken is, zo zie ik het althans.

Persoonlijk heb ik niets te klagen. Ik werk voor een fijne uitgeverij, die mij en mijn covertaalster prachtige titels laat vertalen en netjes volgens de zwaarbevochten modelcontracten werkt. We krijgen waardering en soms mooie complimenten voor ons werk. Natuurlijk spelen ook uitgeverijen een rol in het verbeteren van de zichtbaarheid van de vertaler, maar kunnen wij daar in deze moderne tijd van internet en social media zelf niet ook heel veel in betekenen? Ik heb een website om mensen te informeren over mijn werkzaamheden, en dit blog om af en toe wat meer te kunnen vertellen over de dingen waarmee ik bezig ben. Ik gebruik het zakelijke netwerk LinkedIn en ben actief op Facebook, waar je heel eenvoudig een professionele pagina kunt aanmaken om zo werkgerelateerde informatie te delen en gratis reclame te maken. Ik gebruik Twitter, een uitermate toegankelijk en laagdrempelig medium, om contact te houden met collega-vertalers en (potentiële) opdrachtgevers. Ik bezoek symposia, workshops en andere bijeenkomsten. Volgens mij is het nog nooit zo gemakkelijk geweest om jezelf als vertaler een beetje in de schijnwerpers te zetten!

Volg mij ook op Twitter en Facebook!
 

Italy: love it or leave it

Deze week gaat de Italiaanse docufilm Italy: love it or leave it in Nederland in première. Het is een fascinerende roadmovie over de magie die Italië nog steeds uitoefent op buitenlanders, maar op zijn eigen landgenoten is kwijtgeraakt.

Luca en Gustav zijn twee jonge Italianen die de afgelopen jaren veel van hun vrienden hebben zien vertrekken naar Berlijn, Londen en Barcelona. Stuk voor stuk creatieve en talentvolle mensen die in Italië geen toekomst meer zien. Ze zijn de hoge levenskosten zat, maar ook de onzekerheid over een baan, het feodale universiteitssysteem en de algemene reactionaire houding, de onverschilligheid inzake mensenrechten en de nog immer aanwezige vriendjespolitiek. Ze zijn het beu te leven in een land dat zich op drijfzand lijkt te begeven.

Gustav vindt ook dat de tijd is aangebroken om te verhuizen, maar Luca wil hem overtuigen van de vele goede kanten van het land. De passie en betrokkenheid van de mensen die elke dag keihard werken om het leven beter te maken. Ze geven elkaar zes maanden de tijd om opnieuw van hun land te gaan houden. In een oud Fiatje 500 doorkruisen ze het hele land. Ze reizen van Milaan, Turijn, het Comomeer, Rome en Bari naar Sicilië en ontdekken een sterk verdeeld land. Een land met vele tegenstellingen dat aan de vooravond staat van belangrijke veranderingen. Dan is het tijd de balans op te maken: blijven of verhuizen.

Ook benieuwd geworden naar deze film? Bekijk hieronder de trailer.

Venuto al mondo, de film

Na een onverwacht telefoontje laat Gemma haar dagelijks leven achter zich en vliegt zij met haar zestienjarige puberzoon Pietro naar Sarajevo. Daar gaan zij op zoek naar sporen van Diego, Pietro’s vader, die hij nooit heeft gekend. Diego was de grote liefde van Gemma, maar hun relatie eindigde abrupt tijdens de belegering van Sarajevo in de jaren negentig. Nu Gemma terug is in de verscheurde stad, komen onbeantwoorde vragen weer naar boven en doet ze een verschrikkelijke ontdekking.

Een prachtig verhaal over de liefde, tegen de achtergrond van de gruwelijke oorlog in het voormalig Joegoslavië en de strijd die Gemma voert tegen haar onvruchtbaarheid. Het was mij meteen duidelijk dat dit aangrijpende boek verfilmd moest worden, en nu het is bijna zover: over iets minder dan een maand komt de film uit in Italië en ik hoop van harte dat we hem kort daarna ook in Nederland mogen aanschouwen. Sergio Castellitto, de regisseur van de film en niet geheel toevallig ook Mazzantini’s echtgenoot, heeft er vast weer een meesterwerk van gemaakt! De hoofdrollen zijn weggelegd voor Penelope Cruz - die ook in Castellitto’s verfilming van Mazzantini’s andere meesterwerk, Non ti muovere, de hoofdrol op zich nam - en Emile Hirsch. Ik kan in elk geval niet wachten!

 

Hieronder alvast een voorproefje, de veelbelovende internationale trailer van de film.

 

Tipicamente italiano, Italiaanse taferelen

Gisteren presenteerde Libreria Bonardi, dé Italiaanse boekhandel in Amsterdam, de tweetalige verhalenbundel Tipicamente italiano, Italiaanse taferelen ter ere van hun 35-jarig jubileum. Een heerlijke bundel voor wie van Italië en de Italiaanse taal houdt! Ik vertaalde het verhaal La pillola del giorno dopo (De morning-afterpil) van Diego Marani, en ook mijn co-vertaalster Miriam Bunnik leverde een bijdrage. Op haar blog schreef zij hierover het volgende stukje (ook te lezen op haar eigen blog).

Toen ik Italiaanse Taal en Cultuur studeerde was ik erg verheugd toen ik ontdekte dat er in Amsterdam een Italiaanse boekwinkel zat. Op die manier hoefde ik niet steeds te wachten tot ik weer naar Italië ging en mijn koffers kon volstoppen met mooie (Italiaanse) verhalen. Ik hoefde alleen maar naar het Entrepotdok in Amsterdam om aan mijn literaire trekken te komen. Naast verschillende lesmethodes om Italiaans te leren, beschikt deze winkel over een mooie collectie literatuur in de Italiaanse taal, Nederlandse vertalingen voor wie de Italiaanse Taal (nog) niet voldoende beheerst en in het Italiaans vertaalde Nederlandse werken voor de Italiaan die graag wat literatuur uit onze lage landen zou willen lezen. Ook de nodige kookboeken, reisgidsen en kunstboeken ontbreken niet.

Toen in 1977 de boekhandel werd opgericht, wilden de oprichters graag hun achternamen (Warners en Lombardi) gebruiken voor een pakkende naam, maar aangezien de Nederlandse achternaam zich daar niet goed voor leende, werd de naam van een vriend gebruikt: Boniotti. Zo kwamen ze gezamenlijk tot Bonardi. De huidige locatie, vlak bij dierentuin Artis, is wellicht niet alledaags, er toevallig even langslopen is niet heel waarschijnlijk. Het is een plek waar je bewust naar toe gaat, met een doel, een missie waar je geheid tevreden van terugkomt. Voor wie echter niet (helemaal) naar Amsterdam wil afreizen, is er een website waarop een catalogus kan worden geraadpleegd en bestellingen kunnen worden geplaatst.

Blij en vereerd was ik toen Bonardi mij vroeg of ik wilde meewerken aan een tweetalige uitgave van een verhalenbundel die zou worden uitgegeven in het kader van het 35-jarige bestaan van de boekhandel. Na La mia Olanda. Denkend aan Holland. Autori italiani di oggi sull'Olanda e Amsterdam (2007) over Nederland en Giro d’Italia. Autori italiani contemporanei scrivono sul proprio paese. Van gewest tot gewest (2009) over Italië, is er nu een bundel uitgekomen over typisch Italiaanse zaken: Tipicamente italiano. Italiaanse taferelen (2012). 35 auteurs verhalen over allerlei uiteenlopende onderwerpen die het Bel Paese juist dat onweerstaanbare karakter geven: Italians do it better, de Palio in Siena, bureaucratie, olijfbomen en Panini-voetbalplaatjes. Zo schreef 'mijn' schrijver, Matteo B. Bianchi, een verhaal over de mode in Milaan en vertaalde mijn co-vertaalster Mara Schepers een verhaal over een onwetende carabiniere.

Kortom, een heerlijk boek met heerlijke verhalen. En met de Italiaanse tekst en de Nederlandse vertaling naast elkaar, is dit de ideale manier om tegelijkertijd de Italiaanse taal en de cultuur te leren en dus een echte aanrader voor de Italië-liefhebber.

Voor meer informatie zie: www.bonardi.nl

Italiaans in Utrecht, schrijf je nu in!

Wil je volgend jaar tijdens je vakantie in Toscane graag wat Italiaans spreken zodat je kunt communiceren met die aardige ober of die vriendelijke eigenaresse van je B&B? Lijkt het je leuk om de teksten van Eros Ramazzotti, Laura Pausini of de opera's van Puccini te kunnen begrijpen? Houd je ook zo van het Italiaanse dolce vita, de Italiaanse mode, Italiaans design of de Italiaanse keuken?

Schrijf je dan nu in voor een van de cursussen van de Volksuniversiteit Utrecht, dan kun je eind september nog beginnen!

Ga naar de website van VU Utrecht

Italiaans leren? Kom naar de Open Dag van VU Utrecht op 1 september!

Het Italiaans is een taal die tot de verbeelding spreekt: melodieus, hartstochtelijk, mooie klanken en wilde gebaren. Een verblijf in Italië wordt nog leuker als je de taal beheerst! In september 2012 starten de nieuwe taalcursussen van de Volksuniversiteit Utrecht. Kijk hier voor het cursusaanbod. Kom naar de Open Dag op 1 september om met een van de docenten te spreken over je instapniveau of schrijf je direct in!
Liever op maat gemaakte privéles? Dat kan ook! Naast de taal leer je ook de Italiaanse cultuur kennen, want taal en cultuur gaan hand in hand. Kijk voor meer informatie op mijn website. 

Buon Ferragosto!

Vandaag is het Ferragosto, Maria-Tenhemelopneming. In de volksmond wordt het ook wel Maria Hemelvaart genoemd, maar dit is volgens het katholieke geloof niet correct, omdat Maria niet zelf naar de hemel opsteeg, maar door God in de hemel werd opgenomen en zo werd herenigd met Jezus.
Hoewel wij deze dag in Nederland niet echt meer vieren, is het in Italië waarschijnlijk de belangrijkste katholieke feestdag van het jaar. Het openbare leven komt vrijwel volledig tot stilstand en iedereen is vrij. Overal in het land zijn bijzondere feestelijkheden om de Madonna Assunta te vieren. Zo wordt in Siena op 16 augustus de tweede Palio van het jaar (zie ook mijn eerdere blog) gereden ter ere van Maria, en vinden er op diverse plekken religieuze processies plaats. Bovenal is Ferragosto echter een familiefeest, een dag waarop de Italianen uitgebreid tafelen met vrienden en familie. Een traditioneel gerecht voor deze Ferragosto-lunch is geroosterde duif, zoals ook blijkt uit een populair volksgezegde: A Ferragosto si mangiano i piccioni arrosto. Meer weten over Ferragosto? Dan raad ik van harte de film Pranzo di Ferragosto van regisseur Gianni di Gregorio aan! Buon Ferragosto a tutti!

Vers van de pers: Niemand overleeft alleen

Het blijft een bijzonder moment. Na maanden van vertalen, bijschaven, herlezen en perfectioneren verschijnt dan eindelijk je meesterwerk. Vanochtend ontving ik de presentexemplaren van de nieuwste Mazzantini, en ik ben er ontzettend trots op!

Delia en Gaetano waren een paar. Nu zijn ze dat niet meer en deze avond moeten ze leren dat ze gescheiden zijn. Ze eten samen in een restaurant om te praten over de omgangsregeling voor de kinderen. De passie van het begin en de woede van het einde zijn gevaarlijk dichtbij.

Delia en Gaetano zijn nog jong, ze kunnen nog opnieuw beginnen. Ze verlangen naar verzoening en acceptatie, maar tijdens de maaltijd halen ze het slechtste in elkaar naar boven. Waar is het misgegaan?

Na het succes van Ga niet weg en Ter wereld gekomen heeft Margaret Mazzantini een roman geschreven die zich laat lezen als de gevoelsbiografie van een generatie. Het is de geschiedenis van vuur en as van een modern paar, dat na een grote liefde een heftige scheiding beleeft.

‘Met grote vaardigheid beschrijft Mazzantini de setting van het diner, de ingesleten gewoonten, de gespreksflarden. De vurige passie, die werd gevoed door de liefde voor hun kinderen, is bijna onmerkbaar vervangen door de slijtage van hun gevoelens, die uitlopen in openlijke haat.’
– La Stampa

 

Oorsponkelijke titel: Nessuno si salva di solo
Vertaald uit het Italiaans door: Miriam Bunnik & Mara Schepers
Uitgeverij Wereldbibliotheek
ISBN 9789028424777

Vide Napule e po' muore

Op deze druilerige Hollandse zomerdag droom ik weg, naar Italië natuurlijk. Een paar jaar geleden maakte ik kennis met Napels, en dat heeft een onvergetelijke indruk op me gemaakt!

Ik ging naar de stad van het afval, de stad van het rondzwervende afval en van Gomorra. De stad die altijd alleen maar negatief in het nieuws komt, de stad waarvoor mensen gewaarschuwd worden. Napels zien en dan sterven. Sterven? Omdat je wordt overreden door een scooter met nog lang geen zestienjarige berijder? Omdat de giftige dampen van het overtollige afval de lucht hebben vervuild? Omdat de maffia graag op toeristen schiet?
Ik besloot alles wat ik van Napels wist naast me neer te leggen en onbevangen aan dit avontuur te beginnen. Diego – nee, niet vanwege Maradona die ooit voor Napoli speelde, al is dat wel de reden waarom er zoveel Diego’s zijn in Napels – had een geweldig hotelletje op een prachtige plek voor ons gereserveerd. Via Santa Brigida, de verbindingsweg tussen Piazzale Municipio – met het Castel Nuovo èn Molo Beverello, de vertrekhaven voor de boten naar Capri en Ischia – en de Via Toledo – ooit Via Roma, een lange winkelstraat die uitkomt op het Piazza del Plebiscito, met het koninklijk paleis en een namaak-Pantheon. Het kon slechter.

De eerste avond verdwaalden we in de kleine steegjes van Chiaia, genoten we van het uitzicht op de Vesuvius en de golf van Napels. Wat vooral opviel? De vriendelijkheid van de mensen, die duidelijk nog niet zo gewend zijn aan toeristen en daardoor bot en chagrijnig worden zoals de Romeinen soms. Winkeleigenaars en taxichauffeurs vertellen graag en honderduit over hun stad, hun taal en hun pizza. Wat verder opviel? Dat Napels, ondanks rotzooi, chaos en véél graffiti, toch wel een erg mooie stad is.

Deze positieve indruk is mij eigenlijk de hele week bijgebleven. Adoro Napoli! Prachtige gebouwen, heerlijk eten, de drukte van de Quartieri Spagnoli tegenover de rust van de zee, de dreigende aanwezigheid van de Vesuvius, de nabijheid van kleine paradijsjes als Ischia (waar de mensen zo mogelijk nog vriendelijker zijn!), de passie van de Napolitanen voor hun stad. Ja, natuurlijk, het is chaotisch, druk, vies. De mensen eten duidelijk ongezond, zijn regelmatig nogal aan de dikke kant en kleden zich slecht. Napolitanen uiten hun liefde door ergens op te schrijven, of het nu een gebouw is of de grote rotsen langs de kust. Het Napolitaans is onverstaanbaar en heeft wat mij betreft weinig meer met Italiaans te maken. Maar het leven in Napels is daarentegen wel authentiek Italiaans. Dat wat Nederlandse toeristen willen zien van Italië. Napels zien en dan sterven? Liever niet. Eerder: Napels zien en dan terug willen. Napels zien en hoteldebotel verliefd worden. Napels zien en nooit meer vergeten. (juni 2009)

Nascholing in Italië: Tendenze Toscane

Zoals voor veel beroepen geldt, zul je ook als docent Italiaans af en toe je kennis moeten bijspijkeren. Je kennis van de Italiaanse taal, maar ook je kennis van lesmethoden en onderwijstechnieken. En waar kun je dat als docent Italiaans beter doen dan in Italië?

Daarom hebben wij dit jaar deelgenomen aan het programma Tendenze Toscane, aan de Università per Stranieri in Siena, in hartje Toscane. Een week lang werden wij onderworpen aan deskundige professori op het gebied van de Italiaanse taal en cultuur.
De cursus werd ingeleid door de rector van de universiteit die ons bewust maakte van onze belangrijke rol als ambassadeur: wij docenten zijn degenen die de Italiaanse taal en cultuur moeten verspreiden in de rest van de wereld! En aan deze ‘zware’ taak wijden wij ons elke dag weer vol plezier en voldoening.

De cursus was echter niet zozeer ingericht om kant-en-klare lesprogramma’s of -technieken aan te bieden, maar wilde met name handvatten aanreiken voor het invullen van onze lessen: zij geven ons de ingrediënten, maar wij maken er ons eigen gerecht mee!

Tijdens de eerste les gingen we meteen van start met een paar pittige onderwerpen van de Italiaanse grammatica. Het Italiaans is niet alleen een mooie, maar ook een vrij complexe taal. Gelukkig niet zo ingewikkeld als het Nederlands, maar een aantal onderwerpen - zoals het gebruik van werkwoordtijden en voornaamwoorden - kan wel wat extra aandacht gebruiken. De les was niet bedoeld als grammaticales – wij kennen de grammatica inmiddels van haver tot gort -, maar leerde ons hoe we deze onderwerpen het beste aan de student kunnen overbrengen. Andere taalkundige onderwerpen die aan bod kwamen waren oefeningen voor het uitbreiden van het lexicon, het gebruik van woordspelletjes en methodes om de spreekvaardigheid van de student te bevorderen.

Maar als docent Italiaans moet je natuurlijk niet alleen kennis hebben van de taal en de grammatica, je moet ook vertrouwd zijn met de cultuur. Veel culturele aspecten komen tot uiting via de taal en veel taalkundige aspecten ontstaan uit een culturele achtergrond. Dus worden er tijdens een opfriscursus voor docenten ook lessen over cultuur gegeven. En als je je kennis van de Italiaanse taal en cultuur opfrist, worden er dan natuurlijk onderwerpen aangesneden als: cinema, musica, vino, letteratura.

Hoe kun je als docent deze onderwerpen gebruiken bij het lesgeven in de Italiaanse taal? Hoe kan de studenten deze aspecten gebruiken bij het leren van de Italiaanse taal? Films kijken, muziek luisteren, literatuur lezen: al deze elementen kunnen het leerproces bevorderen. Maar behalve het middel kan het ook het doel zijn: wat een geweldig gevoel moet het zijn als je als student Italiaans ineens al die mooie liedjes begrijpt, die mooie verhalen, die mooie taal!

Natuurlijk staat de Italiaanse cultuur ook bekend om eten en drinken. Erg interessant was dan ook de wijnproeverij bij de Enoteca Italiana met een les over teksten op het etiket op de achterkant van wijnflessen. Maar ook natuur, architectuur en stedenbouw ging niet onopgemerkt voorbij: we deden dus ook een giro turistico door het historische centrum van Siena en het mooie Toscaanse landschap, een zeer inspirerende omgeving.

Al met al was het een leuke en leerzame cursus, die ervoor heeft gezorgd dat we vol nieuwe ideeën zitten voor het komende schooljaar. Zo worden onze cursussen Italiaans wellicht nog boeiender en leerzamer! Woon je in de buurt van Utrecht en wil je bij ons Italiaanse les volgen? Kijk dan op de website van de Volksuniversiteit Utrecht en schrijf je in!





Geschreven in samenwerking met Miriam Bunnik

Foto's van Miriam Bunnik

De Palio in Siena

Er zijn bepaalde dingen die je als Italië-liefhebber gewoon moet zien en meemaken. Zo is ook de Palio in Siena ongetwijfeld iets wat je niet mag missen.

Op een van de mooiste pleinen van Italië wordt twee keer per jaar een historische paardenrace gereden: de Palio. Deze race, gewijd aan de Heilige Maria, is een uiting van de rivaliteit tussen de zeventien verschillende contrade, wijken of buurtschappen, van de stad. Wanneer je rond deze tijd door Siena loopt zie je overal vlaggen in verschillende kleuren, met de afbeelding van een (mythologisch) dier. Zo is er de contrada van de pantera (panter), de aquila (adelaar) en de lupa (wolvin). Elke contrada is als een staat op zich, met een volksvertegenwoordiging, een priore  en een eigen hiërarchie. Er doen echter maar tien contrade mee, die via een loting worden uitverkoren. Vervolgens wordt, wederom middels een loting, aan elke contrada een paard toegewezen, dat dag en nacht wordt bewaakt en verzorgd. Net als de fantino, de ruiter, die in de laatste dagen voor de race wordt opgesloten en voortdurend door twee heuse bodyguards wordt bewaakt. Afgesloten van de buitenwereld, het nieuws en vooral vrouwelijk gezelschap, kan hij zich in opperste concentratie op zijn belangrijke taak voorbereiden.


Voor de Senesi is de Palio belangrijkste evenement van het jaar, zo belangrijk dat dit jaar zelfs de finale van het EK voetbal in Siena – als enige stad in Italië - niet op grote schermen werd uitgezonden. De festiviteiten en rituelen beginnen al ver van tevoren, en gaan ook na afloop nog een tijdje door. Voorafgaand aan de race trekken alle contrade in vol middeleeuws ornaat door de stad, waarbij ze met vlaggen zwaaien en op trommels spelen. Ook wordt er een generale repetitie gehouden op het plein, zodat de paarden alvast kunnen wennen aan de drukte rondom de race. Op de dag van de Palio zelf worden de paarden ’s middags gezegend door de priester van de wijkkerk. Va’ e torna vincitore! Vervolgens begeeft iedereen zich in de zogenaamde passeggiata storica richting het Piazza del Campo, waarbij de toeschouwers ruim twee uur lang kunnen genieten van historische kostuums, vlaggen, gezang en getrommel. Aan het eind van de stoet rijdt een grote kar, voortgetrokken door vier prachtige witte ossen, waarop het object van verlangen wordt vervoerd: de Palio, een geborduurde bandier in de kleuren van de stad. Dat is waar het allemaal om draait, de prijs voor de winnende contrada.

Dit jaar waren wij er voor het eerst ook bij en we aanschouwden met eigen ogen dit overweldigende spektakel. Helaas deden er maar acht paarden mee, omdat twee paarden op het laatste moment toch niet in goede gezondheid verkeerden. Net voordat de wedstrijd begint worden de startnummers bepaald. Op dat moment valt er onvoorstelbare stilte over het plein, alle toeschouwers houden hun adem in. De startpositie is namelijk erg belangrijk, omdat de laatste ruiter een paar meter achter de rest staat. Hij is degene die uiteindelijk het startschot geeft, maar pas wanneer alle paarden in de juiste volgorde staan. De anderen moeten dus goed opletten!

Met kippenvel en kloppend hart zagen wij hoe de paarden drie rondjes om het plein renden. Na anderhalve minuut kwam de Onda (de golf, afgebeeld met een sierlijke vis) als eerste over de streep en kwam de fantino precies waar wij stonden tot stilstand. Meteen werd hij bestormd door de geëmotioneerde contradaioli die hem van zijn paard trokken en op de schouders zetten. Daarna barstte het volksfeest in de wijk los, waarbij volop werd gegeten en gedronken. Ook nieuwsgierige toeristen konden een graantje meepikken: er werden bekertjes lokale wijn uitgedeeld uit zogenoemde darmigiane, enorme mandflessen. Een paar Senesi hadden ons vooraf al gewaarschuwd: als je hotel in de winnende contrada ligt, zul je ’s nachts geen oog dicht doen. De kerkklok van de plaatselijke kerk wordt de hele avond en nacht geluid, en de feesten gaan soms wel weken door. Hoe langer het geleden is dat een contrada de Palio won, hoe meer geld er in het potje zit om het feest zo groot mogelijk te maken.

De Palio meemaken is een must voor iedereen die van Italië houdt. Een historisch evenement dat je even meeneemt naar de Middeleeuwen, dat de hele stad omtovert in een groot sprookje. Op 16 augustus wordt de tweede race van het jaar gereden: nieuwe ronde, nieuwe kansen. Met een nieuwe Palio waarom gestreden zal worden, want elke gewonnen bandier blijft in het bezit van de contrada.

Geschreven in samenwerking met Miriam Bunnik

Foto's van Miriam Bunnik

Afwezigheidsbericht

De komende twee weken ben ik in Italië - in het prachtige Siena om precies te zijn - om een nascholingscursus te volgen. Daarom ben ik wellicht iets minder goed bereikbaar dan jullie van mij gewend zijn. Voor dringende zaken kunt u mij bellen op telefoonnummer +39 348 347 6000.

Red een Parmezaanse kaas!

De Italiaanse regio Emilia-Romagna wordt geteisterd door aardbevingen. Dit heeft - naast de vele doden en gewonden - niet alleen schade toegebracht aan huizen en historische gebouwen, maar ook aan een van de belangrijkste industrieën van de regio: producenten van onder andere de beroemde aceto balsamico uit Modena en de wellicht nog beroemdere kazen Parmigiano Reggiano en Grana Padano hebben grote schade geleden.

Twee ondernemers, Raymond Janssen en Samuel Sanders (Twee Personen) hebben zich het lot van de Italiaanse kaasboeren aangetrokken en een mijns inziens prachtige actie op touw gezet. Voor 25 euro koop je een stuk Parmezaanse kaas van 1,5 kg, zij regelen de transport en zodra de kazen in Nederland zijn aangekomen, organiseren ze een gezellige afhaaldag met een Italiaans tintje. Of beter gezegd: gezellige afhaaldagen, want de actie is inmiddels een groot succes. Vanochtend waren er al ruim 4500 inschrijvingen.

Ik steun hun initiatief van harte en roep jullie hierbij allemaal op om ook mee te doen! Kijk op www.red-een-kaas.nl en schrijf je in!

Salone Internazionale del Libro 2012

(in samenwerking met Miriam Bunnik)

Elk jaar vindt in Turijn de Salone Internazionale del Libro plaats, na de Frankfurter Buchmesse de grootste internationale boekenbeurs van Europa. Met een passie voor lezen, de Italiaanse taal en het vertalen van boeken was dit voor ons een uitgelezen kans om eens wat meer te weten te komen over de Italiaanse boekenwereld. Gewoon om eens te kijken wat er allemaal is.

Dit jaar vierde de Salone zijn 25^e verjaardag. Ter gelegenheid daarvan is de città visibile (de zichtbare stad) ingericht: een tentoonstelling van de 25 objecten die symbool staan voor de veranderingen die de stad die de Salone elk jaar huisvest heeft doorgemaakt: onder meer het Juventus-stadion, de Olympische fakkel, de nieuwe Fiat 500,  waaraan hedendaagse schrijvers een verhaal hebben gewijd.

Gastlanden waren dit jaar Spanje en Roemenië, die een eigen stand hadden om hun literatuur te presenteren. De Spanjaarden omdat de Spaanse literatuur heel populair is in Italië, de Roemenen omdat de grootste buitenlandse gemeenschap in Turijn bestaat uit 80.000 Roemenen en de Roemeense cultuur in Italië niet de aandacht krijgt die ze zou verdienen.

Het thema van dit jaar was Primavera digitale, een digitale lente waarin wordt stilgestaan bij de invloed die de komst van E-books en moderne technologische snufjes als internet, smartphones en tablets heeft op de uitgeverswereld en het papieren boek. Hoe kun je digitale boeken beschermen tegen piraterij? Hoe gaan we om met selfpublishing? Wat is de toekomst van online lezen en schrijven op blogs en social media?

Met een programma zo dik als een boek onder de arm struinden we langs 1.200 exposanten van verschillende orde en grootte. Natuurlijk waren grote namen als Einaudi, Feltrinelli en Mondadori met een indrukwekkende stand aanwezig, maar ook bol.com en Lonely Planet waren vertegenwoordigd.  Daarnaast hadden we keuze uit meer dan 1.000 schrijvers om naar te gaan luisteren: Italiaanse gastsprekers als Fabio Volo, Niccolò Ammaniti, Davide Enia en Paolo Giordano, maar ook internationale gasten als Henning Mankell, Christopher Paolini en Elizabeth Strout.

Belangrijk onderdeel van de Salone was het International Book Forum, de zakelijke kant van het uitgeversvak. Hier wordt onderhandeld over film- en vertaalrechten en wisselen de verschillende internationale uitgevers met elkaar van gedachten over hun vak en de beurs. Ook Nederland was hier vertegenwoordigd door Ambo Anthos en Artemis & Co. Helaas was dit gedeelte van de Salone voor ons vertalers niet toegankelijk.

Gelukkig kregen we wel de kans om in het auditorium naar Fabio Volo te luisteren, die gepassioneerd vertelde over het ontplooien van je talenten, het koesteren van je dromen en het belang van lezen. Persoonlijk hoogtepuntje was een bezoek aan de stand van uitgeverij Marsilio, die momenteel hoge ogen gooit met  de bestseller Tu sei il male van hun paradepaardje Roberto Costantini, een schrijver die wij heel graag wilden ontmoeten, omdat we momenteel zijn boek, het eerste deel van een spannende misdaadtrilogie, vertalen. Deze in Libië geboren schrijver werd vervolgens door zijn favoriete Spaanse schrijfster geïnterviewd in het Caffè Letterario, een literair café gesponsord door het Turijnse koffiemerk Caffè Vergnano. Zijn verhaal bevestigde wat wij al wisten: Tu sei il male is meer dan alleen misdaadroman, het stelt ook de sociale problemen in Italië aan te kaak in de stijl van Stieg Larsson.

De rest van de dag hebben we doorgebracht met het snuffelen tussen de stapels boeken, die je met mooie kortingen ter plekke kon aanschaffen, waar we dan ook gretig gebruik van hebben gemaakt. Moe maar voldaan van alle indrukken die we hebben opgedaan, met pijnlijke voeten en tassen vol nieuwe aanwinsten verlieten we de Salone 2012, een waar paradijs voor boekenliefhebbers!

Salone del Libro 2012

Salone del Libro 2012

Fabio Volo

Roberto Costantini

You know you've been in Italy too long, when...

Als je lang in het buitenland woont, neem je soms bepaalde gewoontes van de lokale bevolking over. Of je kijkt niet meer op van dingen die je aanvankelijk misschien nog vreemd vond. Dat geldt ook voor mij als ik langer dan een paar dagen in Italië verblijf. Mijn zonnebril zit als het ware vastgeplakt aan mijn hoofd en gaat zelfs binnen of tijdens een regenbui niet meer af. Ik praat harder en met wilde gebaren. Door rood rijden kan gewoon, dat heet anticipare il verde, anticiperen op groen. Onderstaande link vond ik dan ook zeer herkenbaar!

Ga naar website "You know you've been in Italy too long, when..."

Italiaans leren? Het nieuwe najaarsprogramma van de Volksuniversiteit Utrecht

Het Italiaans is een taal die tot de verbeelding spreekt: melodieus, hartstochtelijk, mooie klanken en wilde gebaren. Een verblijf in Italië wordt nog leuker als je de taal beheerst! In september 2012 starten de nieuwe taalcursussen van de Volksuniversiteit Utrecht. Kijk hier voor het cursusaanbod. Kom naar de Open Dag op 1 september om met een van de docenten te spreken over je instapniveau of schrijf je direct in!
Liever op maat gemaakte privéles? Dat kan ook! Naast de taal leer je ook de Italiaanse cultuur kennen, want taal en cultuur gaan hand in hand. Kijk voor meer informatie op mijn website.  

Een voorproefje: de nieuwe Mazzantini

Komende zomer verschijnt bij Uitgeverij Wereldbibliotheek een nieuwe boekvertaling van mijn hand (in samenwerking met co-vertaler Miriam Bunnik): Niemand overleeft alleen van Margaret Mazzantini. Na het overweldigende Ter wereld gekomen schrijft Mazzantini opnieuw een roman over de liefde, of liever: het einde daarvan.

Delia en Gaetano hielden van elkaar. Ze waren getrouwd, maar zijn dat nu niet meer. Ze ontmoeten elkaar in een restaurant, een paar weken nadat ze uit elkaar zijn gegaan, en praten over hun relatie. Waar is het verkeerd gegaan? Ze blikken terug op hun jeugd, op hun leven samen. We leren hun gevoelens kennen, hun eenzaamheid, hun woede, maar ook de liefde die er tussen hen was en misschien nog steeds wel is.

In hetzelfde restaurant zitten een oudere man en vrouw, die duidelijk nog zeer gelukkig met elkaar zijn. Dit echtpaar vormt als het ware een spiegel voor Delia en Gaetano. De man blijkt stervende te zijn en vraagt hun om voor hem te bidden, want niemand overleeft alleen. Misschien hadden zij het met wat hulp ook wel gered, misschien kunnen ze het inderdaad niet alleen.

Treffend toont Mazzantini de spanning tussen de rancuneuze Delia en de berouwvolle Gaetano. In een vloeiende, directe stijl geeft deze roman alle schakeringen van hun liefde weer, van de passie van het begin tot en met de woede van het einde.

Vanaf augustus verkrijgbaar.

Rome Reborn: een digitale rondvlucht over het Oude Rome

Sinds ik voor het eerst - inmiddels zo’n vijftien jaar geleden - door Rome wandelde, het Colosseum van binnen bekeek, de immense pilaren van het Pantheon omarmde en me vergaapte aan de grootste puinbak aller tijden (zoals mijn leraar Latijn het Forum Romanum destijds noemde), verlang ik er al naar om een keertje terug in de tijd te kunnen en het glorieuze Rome van weleer in al haar pracht en praal te aanschouwen. En nu kan het, althans in onze virtuele wereld. De Universiteit van Virginia maakte een prachtige driedimensionale reconstructie van het Rome van het jaar 320. Bekijk het filmpje hieronder en geniet van het machtige Oude Rome in vogelvlucht!

Nieuwe boekvertaling

Gisteren bracht de postbode de werkexemplaren en dus kunnen we nu eindelijk aan de slag met onze nieuwste boekvertaling: Tu sei il male, een thriller van Roberto Costantini. In Italië wordt hij de nieuwe Giorgio Faletti of zelfs de Italiaanse Stieg Larsson genoemd.

Maar voordat we kunnen beginnen met de vertaling, moeten we het boek natuurlijk eerst helemaal lezen. Lezen is voor mij nu dus ook werk. Wat heb ik toch een prachtige baan!

Nederlandse première van Italiaanse film Terraferma

Donderdag 8 maart gaat de film Terraferma van de Italiaanse regisseur Emanuele Crialese in première in verschillende Nederlandse filmtheaters. Na het prachtige Respiro is Crialese terug met een indrukwekkend familie-epos dat bekroond werd met de Speciale Juryprijs op het Filmfestival van Venetië en bovendien de Italiaanse inzending voor de Oscars was.

Terraferma vertelt het verhaal van een vissersfamilie op een prachtig onbedorven Siciliaans vulkaaneiland, nog nauwelijks bekend bij toeristen. De twintiger Filippo helpt zijn grootvader op hun vissersboot, terwijl zijn moeder Giulietta droomt van een beter leven op het vasteland. Filippo en zijn grootvader ontdekken tijdens het vissen een groep Afrikaanse vluchtelingen op zee. Ze besluiten de regels van het eiland te negeren en te handelen naar de wetten van de zee. Ze redden hen van de verdrinkingsdood en ontfermen zich over een zwangere vrouw en haar kind. Hierdoor komen Filippo en zijn familie klem te zitten tussen principes en realiteit. Wanneer het beleid jegens de vluchtelingen strenger wordt, neemt Filippo een onherroepelijke beslissing.

Tegen de achtergrond van een adembenemend landschap omringd door een diepblauwe zee, vertelt Terraferma het spannende verhaal van de zomer waarin Filippo zijn onschuld verliest.

Vertaaltaal

In het Nederlands beschikken we volgens mij nog niet over een officiële benaming voor het fenomeen, maar in het Engels en het Italiaans bestaat er al wel een term voor: translationese (ook wel translatese) of traduttorese (ook wel traduzionese). Een neologisme, waarmee een fenomeen wordt aangeduid dat helaas maar al te vaak voorkomt. Laten we het hier voor het gemak vertaaltaal noemen: een al te letterlijke vertaling van een tekst, vol woorden en grammaticale structuren uit de brontaal, leenvertalingen en onvertaalde woorden. Het resultaat is een soort imitatie van de brontaal, of een compromis tussen de brontaal en de doeltaal: vertaaltaal dus.

Deze vertaaltaal houdt geen rekening met de specifieke eigenschappen waarover elke taal afzonderlijk beschikt. Bovendien wordt de uiteindelijke vertaaltaal bepaald door de talencombinatie: vertaaltaal is elke keer weer anders. Het gaat hierbij overigens niet per se om incorrecte vertalingen, eerder om een te sterke interferentie met de brontaal, waardoor onbeholpen, ongrammaticale vertalingen ontstaan. De geproduceerde tekst wordt hoogstwaarschijnlijk gewoon begrepen door de doeltaallezer, al zal hij hier en daar iets beter zijn best moeten doen, een zin moeten herlezen of herformuleren. Dit is natuurlijk niet de bedoeling. Een vertaler moet zoveel mogelijk op de achtergrond blijven, zodat de lezer zich niet of nauwelijks realiseert dat hij een vertaalde tekst voor zich heeft. Een tekst geschreven in vertaaltaal heeft juist het tegenovergestelde effect!

Vertalingen in vertaaltaal komen vaak voor. Denk maar eens aan bijna onleesbare handleidingen of bijsluiters. Soms vanwege een machinevertaling, maar vaker nog doordat de vertaling niet is gemaakt door een native speaker, maar door iemand die de doeltaal slechts matig beheerst. Laat een tekst altijd laten vertalen door een specialist en voorkom vertaaltaal! Klik hier voor meer informatie 

Succesvol zakendoen in Italië

Nederland heeft een open economie: de blik is sterk naar buiten gericht en internationale handel  is de spil waar de economie om draait. Toch gaat deze internationale handel niet altijd vanzelf. Elk land kent zijn eigen regels en de culturele achtergrond van de handelspartners bepaalt hoe het zakenleven eruit ziet. Ook Italië is een belangrijke handelspartner voor Nederland. Maar hoe doe je succesvol zaken in Italië?

De Italiaanse economie draait grotendeels om het midden- en kleinbedrijf. Vaak gaat het hier om familiebedrijven met een sterke hiërarchie, en il padrone staat niet alleen aan het hoofd van de familie, maar ook van het bedrijf. Hij heeft de touwtjes in handen en is degene die alle belangrijke beslissingen maakt. De kleinschaligheid van de Italiaanse bedrijven is enerzijds een belemmering voor de Italiaanse economie, omdat hun positie op de exportmarkt zwak is, maar anderzijds is hun creativiteit, innovativiteit en flexibiliteit onovertroffen. Met name de bedrijven in het “Made in Italy” segment doen het voortreffelijk, ook op internationaal niveau. Klik hier voor meer informatie over Made in Italy

Een succesvolle zakenrelatie kan in Italië alleen bestaan op basis van vriendschap en vertrouwen. Een uitgebreid netwerk is belangrijk, want Italianen vertrouwen hun zaken toch het liefst toe aan iemand die ze kennen. Een contract verdien je niet, maar wordt je gegund. In combinatie met de Nederlandse directheid en het graag snel ter zake willen komen, is het bijna vanzelfsprekend dat er interculturele problemen optreden. Overeenkomsten worden in Italië tijdens een zakendiner gesloten, en het wordt niet op prijs gesteld als je meteen over prijzen en termijnen begint. Je Italiaanse zakenpartner wil je namelijk eerst leren kennen en praat dus graag over koetjes en kalfjes, het weer en familie. Toon interesse in Italië, en dan met name de stad of regio waar je zakenpartner vandaan komt. Omgangsvormen zijn over het algemeen wat formeler dan in Nederland. Tijdens zakelijke bijeenkomsten wordt niet getutoyeerd, zeker niet tijdens de eerste afspraak, en aanspreektitels worden veelvuldig gebruikt.

Fare la bella figura, goed voor de dag komen, is van groot belang voor Italianen. Dit slaat niet alleen op het uiterlijk, al vindt men het zeker niet onbelangrijk goed verzorgd en gekleed op een afspraak te verschijnen, maar op de gehele manier van leven. Het getuigt van slechte smaak en een gebrek aan verfijning om in een spijkerbroek naar een zakelijke bijeenkomst te komen, net als overmatig gebruik van alcohol of een te directe benadering, waardoor je gesprekspartner gezichtsverlies kan lijden. Een relatiegeschenk wordt op prijs gesteld, maar dient van goede kwaliteit te zijn. Iets typisch Nederlands, of een dolce voor na de maaltijd, heeft meer effect dan met het bedrijfslogo bedrukte gadgets.

Hoewel de kennis van het Engels ook in Italië steeds beter (en belangrijker) wordt, blinkt de gemiddelde Italiaan nog steeds niet uit in talenkennis. Bovendien wordt hij toch het liefst in zijn eigen taal aangesproken. Een Italiaanse conversatie is voor de Nederlander vaak nogal theatraal; de toon, het volume en het overvloedig gebruik van gebaren kenmerken de (lichaams)taal van de Italianen, in tegenstelling tot de vaak meer ingetogen manier van communiceren die de Nederlander eigen is. Non-verbale communicatie speelt een grote rol. Voor een geslaagde zakelijke bijeenkomst kan het dus van belang zijn het Italiaans te beheersen, in elk geval op conversationeel niveau, of een gesprekstolk mee te nemen. Klik hier voor meer informatie

Longlist Europese Literatuurprijs 2012 bekend

De longlist voor de Europese Literatuurprijs 2012 is bekend. Elf zelfstandige Nederlandse en Vlaamse boekhandels selecteerden de twintig beste titels uit het aanbod van in 2011 verschenen vertaalde Europese romanliteratuur. De prijsuitreiking zal begin september, tijdens Manuscripta 2012, plaatsvinden. Het bijzondere aan deze literatuurprijs is dat niet alleen de schrijver, maar ook de vertaler een mooi geldbedrag krijgt. Er staan drie Italiaanse kandidaten op de lijst, en ik hoop natuurlijk dat een van hen de uiteindelijke winnaar zal zijn!

Link naar bericht Nederlands Letterenfonds

De kunst van het vertalen

Hoe herken je een goede vertaling?

Heel simpel gezegd, is een vertaling goed wanneer hij de tekst van de auteur overbrengt op de lezer, alsof de tekst geschreven wordt op het moment dat hij hem leest: dus met precies zijn woorden, springend over de linguïstische en culturele grenzen die onvermijdelijk aanwezig zijn. Makkelijker gezegd dan gedaan. Uiteindelijk is een goede vertaling alleen maar echt goed als degene die hem leest zich (bijna) niet realiseert dat hij een vertaalde tekst voor zich heeft.

Vertalen is een kunst, de vertaler dus een kunstenaar. Een kunstenaar die zoveel mogelijk onzichtbaar moet zijn: de lezer van de vertaalde tekst mag de stem van de vertaler immers niet of nauwelijks zien of horen. De vertaler is een kunstenaar die op de achtergrond blijft, die zijn kunsten vertoont zonder te veel de aandacht te trekken, die in stilte achter de schermen werkt. Hij knutselt en kunstelt, knipt en plakt, schaaft en vijlt, totdat zijn kunstwerk het oorspronkelijke werk eer aandoet.

De kunst van het vertalen is arbeidsintensief en wat mij betreft mensenwerk. Een vertaalmachine of vertaaltool op internet kan een tekst niet bijschaven, niet lokaliseren, niet tot in detail begrijpen. Een machinevertaling houdt geen rekening met taalkundige verschillen en culturele moeilijkheden. De computer dubt niet over het verschil tussen activiteit of bezigheid, doorlopend, continu of onafgebroken, praten of spreken. Een vertaling die niet door mensen is gemaakt is geen kunst, de vertaalmachine geen kunstenaar.

Leer nu Italiaans aan de Volksuniversiteit Utrecht!

Altijd al Italiaans willen leren? Er zijn nog plekken beschikbaar voor de Intensieve cursus Italiaans 1 (voor beginners) die op dinsdag 31 januari begint aan de Volksuniversiteit Utrecht. In 12 lessen van 3 uur leert u de beginselen van de Italiaanse taal en heeft u een basis waarmee u in Italië al aardig uit de voeten kunt. Voor meer informatie over de cursus en inschrijving:
Link naar Italiaans 1 Intensief Volksuniversiteit Utrecht

Interculturele kronkels

Interculturele communicatie betekent eigenlijk niets anders dan de communicatie tussen twee culturen. Het is echter niet zo eenvoudig als het lijkt, en het is dan ook niet zo verwonderlijk dat de studie van interculturele problemen de laatste jaren zoveel aandacht krijgt. Ik ben italianiste, gespecialiseerd in de interculturele communicatie tussen Italië en Nederland en bovendien italofiel. En toch blijven culturele verschillen mij verbazen.

Stereotiepen kunnen je veel leren over een andere cultuur, zolang je er maar voorzichtig mee omgaat. Door alle Italianen te omschrijven als spaghetti-etende, langharige vrouwenversierders, belastingontduikende maffiosi met een sterke voorkeur voor voetbal en mode, of rumoerige, zwaar gesticulerende mammoni die tot lang na hun dertigste thuis blijven wonen raak je misschien een aantal zeer belangrijke kenmerken van de Italiaanse maatschappij. Maar er is méér… en niet alle Italianen voldoen aan deze eigenschappen.

 

Mijn inmiddels jarenlange ervaring met Italië en de Italianen heeft er helaas niet toe geleid dat ik ze door en door ken, of begrijp, of altijd precies weet hoe ik met ze om moet gaan. Al jaren probeer ik door te dringen tot de binnenste lagen van de culturele ui die Italië heet. De buitenste laag, de symbolen, ken ik inmiddels wel. De Tricolore is, hoe weinigzeggend ook, het symbool van een land dat misschien alleen een geografische eenheid is. Het Italiaans een taal die eigenlijk alleen in grammaticaboeken bestaat. Ook de gesti, gebaren, zijn regionaal gebonden en daardoor niet betekenisvast. De volgende laag van de ui, de helden, moeten mijns inziens vooral gezocht worden in beroemde calciatori, en historische figuren zoals Garibaldi, naar wie in elke stad wel een plein of straat vernoemd is. Ook de rituelen zijn mij inmiddels bekend: men begroet elkaar met twee zoenen, ook mannen onder elkaar, en met Capodanno eet men, gehuld in rood ondergoed, zampone, gevulde varkenspoot, met linzen. De diepste laag is tevens de lastigste: de waarden. Ik onderzoek, test, probeer, denk, zoek. Soms succesvol, soms niet. Cultuur is gecompliceerd, en juist daardoor zo oneindig interessant…